چگونه انواع فرش و خصوصیات آنهارا بشناسیم ؟؟؟

شناخت فرش و خصوصیات آنها

برای شناخت فرش بهتر است که نکات زیر را مورد توّجه قرار دهیم.

۱. شناخت مواد اولیه مصرفی

در مرحلهٔ اولیّه باید مواد اولیّه مصرفی در فرش را شناسائی کنیم تا از نظر طبیعی بودن آنها اطمینان حاصل کنیم که روش شناسائی پشم، پنبه و ابریشم طبیعی در مبحث عوامل اصلی شرح داده شد.

۲. ثبات رنگ خامه ای

در مرحله بعد باید از ثبات رنگ خامه‌های مصرفی در فرش اطمینان حاصل کنیم چون در‌صورتی‌که خامه‌ها با مواد جوهری رنگ شده باشند ثبات رنگی نخواهد داشت و به طور کلی فرش بافته شده با خامه‌های فوق بی‌ارزش خواهد بود.

۳. کنترل ابعاد فرش

با توّجه به طرح و نقش که باید نکات زیر را مورد توّجه قرار بدهیم.

الف) در مورد فرش‌‌های بافته شده با نقشه ¼ باید نکات زیر را مورد توّجه قرار بدهیم

- ابتدا مرکز فرش را مشخّص می‌کنیم، سپس قالی را از نظر طولی از ابتدا تا وسط و از وسط تا آخر ‌‌‌‌اندازه می‌زنیم که این ‌‌‌‌اندازه‌ها باید با هم مساوی باشد و سپس از نظر عرض هم همین کار را انجام می‌دهیم که باید دو نیمه چپ و راست فرش با هم مساوی باشد.

- در‌صورتی‌که فرش لچک و ‌‌ترنج باشد باید ‌‌ترنج در مرکز فرش قرار گرفته باشد و باید لچک‌های دو طرف بالای فرش نسبت به لچک‌های دو طرف پائین فرش تقارن داشته باشند و از نظر ابعاد نیز با هم مساوی باشد. در ضمن از نظر طرح باید نقوش و گل‌های چهار طرف قالی با هم متقارن باشند و نقشه نیمه بالائی باید همانند نیمه پائینی و در جهت عکس آن باشد.

ب) در مورد نقشه ½ نیز رعایت نکات زیر الزامی است.

ابتدا عرض فرش را با متر ‌‌‌‌اندازه می‌گیریم و سپس مرکز آن را تعیین می‌کنیم که در مورد نقشه ½ باید نیمه چپ و راست قالی با هم مساوی باشد و طرح قسمت چپ و راست قالی نیز باید متقارن باشد.

ج) در مورد نقشه‌های واگیره نیز ابعاد تمام قسمت‌های واگیره باید با هم مساوی باشد.

د) در مورد نقشه‌های سرتاسری نیز ابعاد نقوش باید متناسب با رجشمار فرش و نقشه باشد.

4. کنترل بافت

همان‌گونه که می‌دانید فرش‌‌ها با دو نوع گره فارسی و ‌‌ترکی بافته می‌شوند برای اینکه بتوانیم نوع گره فرش را تشخیص دهیم با یک سوزن یکی از ریشه‌ها را از پشت در می‌آوریم. اگر یک سر ریشه بیرون آمد گره از نوع فارسی است و اگر هیچکدام از سرهای ریشه بیرون نیامد گره از نوع ‌‌ترکی است و اگر هر دو سر ریشه بیرون آمد فرش با بی گره‌بافی بافته شده و از لحاظ دوام و استحکام فاقد ارزش است. در ضمن با فرو بردن سر انگشتانمان داخل پرزها می‌توان پی برد که قالی توپر یا توخالی است اگر سر انگشتانمان به راحتی داخل پرزها فرو رفت و به تاروپود قالی رسید این قالی توخالی است و گره‌ها از نوع جفتی و تقلبی است و از استحکام لازم برخوردار نیست.

5. کنترل رجشمار قالی

همان‌گونه که می‌دانید هر چقدر رجشمار قالی بالا‌‌تر باشد قالی از ظرافت بیشتری برخوردار است و با ارزش‌تر است برای کنترل رجشمار، اگر قالی با گره فارسی بافته شده باشد، 6.5 سانتی‌متر را علامت زده و گره‌ها را می‌شماریم و اگر با گره ترکی بافته شده باشد. ۷ سانتی‌متر را علامت زده و گره‌ها را می‌شماریم تا رجشمار مشخّص شود در ضمن باید رجشمار فرش در طول و عرض فرش با هم مطابقت داشته باشد در صورت عدم تطابق، قالی عیب‌دار است.

۶. کنترل خواب فرش

ارتفاع پرزها که خواب فرش را تشکیل می‌دهد با توّجه به رجشمار فرش متغیّر است و از 12-3 میلی‌متر متفاوت است.

نکته مهم این است که ارتفاع پرزها در تمام قسمت‌های فرش باید یکسان باشد. و فرش بره بره

نباشد که این کار را با لمس کردن فرش‌ها توسط سر انگشتان می‌توان انجام داد. در ضمن نباید ارتفاع پرزها کم باشد (ذرتی باشد) چون در‌صورتی‌که فرش ذرتی باشد از دوام لازم برخوردار نیست.

۷. کنترل پشت فرش

با کنترل پشت فرش می‌توان به بسیاری از نکات پی برد. پشت فرش باید صاف و یکنواخت باشد و در ضمن پشت فرش را از لحاظ نداشتن رفو، نداشتن پارگی و نوع پودگذاری باید کنترل نمود.

۸. کنترل گلیم‌بافی

گلیم‌بافی اول و آخر قالی باید کنترل شود و حداقل تعداد رج‌های گلیم باید 10 رج باشد و اگر پودهای گلیم از جنس خود چلّه و یکسان باشد بهتر است.

9. کنترل فرش

از لحاظ اینکه فرش دچارکیسی، سرکجی، کجی، دو رنگی، بالازدگی، پائین‌زدگی نباشد چون در‌صورتی‌که به طور مثال فرش دچار کیسی باشد محل کیسی بیشتر در معرض سائیدگی قرار ‌‌‌‌می‌گیرد و پرزهای آن از بین ‌‌‌‌می‌رود و نخ‌نما می‌شود.

10. کنترل شیرازه‌های فرش

از نظر اینکه یک دست و یکنواخت باشد.

۱1. کنترل فرش از نظر بیدخوردگی

این عیب که به علل متفاوتی ممکن است بوجود آید از پشت فرش دیده می‌شود و فرش حالت سائیدگی دارد.

عللی که موجب این عیب می‌شوند عبارتند از:

۱. عدم ضد بید نمودن خامه‌ها

۲. طولانی شدن مدّت بافت